Taalspons

October 26, 2022
Praten. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar niets is minder waar. Leren praten is een veelomvattend en complex proces. Hoe verloopt de taalontwikkeling bij jonge kinderen en hoe gaan wij daar mee om? Wat is pedagogisch verantwoord?

Kinderen leren taal snel en onbewust. Ze leren dat wat ze horen, maar ze leren taal niet automatisch. Een goed aanbod is cruciaal. Binnen de muren van Bloem en Altijd Lente besteden wij veel aandacht aan de ontwikkeling van taal. Natuurlijk zingen we eindeloos veel liedjes en lezen we ontelbaar veel boeken voor. Dit past binnen een goed aanbod, maar er is zoveel meer waar we aandacht voor hebben.

Zo zijn er in de dagelijkse structuur veel momenten om de taalstimulering te benutten bijvoorbeeld tijdens het afscheid, voor het slapen gaan en voor het eten. Dit zijn namelijk momenten die iedere dag opnieuw (en soms zelfs meerdere keren op een dag) terugkomen. Gebruikelijke woorden worden daarmee zeer regelmatig herhaald. Denk bijvoorbeeld aan de woorden ‘welterusten’ en ‘eet smakelijk’. Het herhalen van woorden draagt bij aan het woordbegrip. Ook leren kinderen op deze manier synoniemen voor woorden. Het horen en gebruiken van synoniemen draagt bij aan het vergroten van de woordenschat.

Ook de meest simpele kletspraatjes zijn voor ons bewuste leermomenten. Door vragen te stellen bevorder je de taalproductie, omdat het kind een antwoord leert produceren. Een kind doet dit met de communicatiemogelijkheden die ze op dat moment tot hun beschikking hebben: brabbelen, kijken en wijzen. Het is de taak van de pedagogisch medewerker om deze communicatiemiddelen te begrijpen en hierop aan te sluiten. Naast het stellen van vragen benoemen we ook heel bewust onze eigen handelingen. Kinderen leren hierdoor een relatie te leggen met de wereld om hen heen. Op deze manier vergroten we de woordenschat.

Natuurlijk mag voorlezen niet ontbreken in een goed taalaanbod. Onderzoek toont namelijk aan dat kinderen die van jongs af aan zijn voorgelezen, later gemotiveerd zijn om zelf te leren lezen. Ze blijken bovendien taalvaardiger te zijn, teksten beter te begrijpen en hebben meer succes op school dan kinderen die niet of heel weinig zijn voorgelezen. Daarom wordt er bij Bloem en Altijd Lente dagelijks volop voorlezen, maar gaan we ook een stap verder door interactief voor te lezen. Door interactief voor te lezen breng je een verhaal tot leven met behulp van attributen. Kinderen mogen hier vervolgens mee spelen, omdat dit nóg meer effect heeft op de taalontwikkeling. Een attribuut helpt namelijk om inzicht in de structuur van het verhaal te krijgen en woorden beter op te slaan. Kinderen spelen het verhaal als het ware na en reproduceren zo de woorden uit het boek.

Onze pedagogisch medewerkers spelen dus een sleutelrol in het creëren van een taalrijke omgeving. De wet IKK stelt dan ook eisen aan het taalniveau van de pedagogisch medewerkers. Per 1 januari 2025 moeten alle pedagogisch medewerkers minimaal niveau 3F of B2 voor mondelinge taalvaardigheid hebben behaald. Binnen Bloem en Altijd Lente heeft 85% van alle medewerkers dit taalniveau al behaald. We zullen het komende jaar extra investeren in de begeleiding van onze medewerkers om het taalniveau voor alle medewerkers te behalen.