Zoals je biologische klokje thuis tikt

September 19, 2022
De FreeFriday is een wekelijkse nieuwsbrief voor pedagogisch medewerkers. Een leuk en gezond leven staat centraal, maar dan zonder chiazaad en andere superfoodgeneuzel. De FreeFriday gaat over alledaagse dingen, zoals fietsen naar je werk, over het zinvol invullen van je weekend en over persoonlijke- en professionele ontwikkeling. De FreeFriday geeft nuttige inzichten en handige links naar interessante artikelen, podcasts of docu’s.

Het was de mooiste dinsdagochtend van de week. Ik werd namelijk wakker in een pikkedonkere slaapkamer. Precies twee maanden lang sliepen we (tot grote ergernis van Laurens) zonder gordijnen. Maandagmiddag was het dan eindelijk zo ver en kregen we het verlossende bericht dat de gordijnen klaar lagen. Nou is het bij mij nacht zodra ik mijn ooglap over mijn ogen trek, maar wie hou ik hiermee eigenlijk voor de gek? Onderzoek wijst namelijk uit dat licht van grote invloed is op onze biologische klok. Maar wat is dit en hoe werkt dat? Bijna overal op de wereld wisselen dag en nacht elkaar op dezelfde manier af. Dag in dag uit komt de zon op en gaat de zon weer onder. Deze voorspelbare verandering gaat samen met andere voorspelbare veranderingen in bijvoorbeeld de temperatuur en de hoeveelheid en samenstelling van het licht. De mens heeft in reactie hierop een biologische klok ontwikkeld (evolutie; love it). De biologische klok is een interne klok die aangeeft wanneer we willen slapen, wakker worden of willen eten. Deze klok wordt aangestuurd door onze hersenen (om precies te zijn: de hypothalamus) en zorgt onder andere voor een afgifte van hormonen. Hierdoor worden een aantal essentiële processen in het lichaam geregeld die onze stemming en ons gedrag beïnvloeden. De aanmaak van melatonine (ook wel het slaaphormoon) is hier het perfecte voorbeeld van. Overdag wordt de productie van melatonine door de biologische klok onderdrukt en 's nachts juist geactiveerd. Licht kan het ritme van de aanmaak van melatonine verschuiven of zelfs de productie ervan acuut onderdrukken. Onderzoek toont aan dat het hierbij niet alleen gaat om daglicht, maar ook om het zogenaamde blauwe licht dat je wellicht kent van je smartphone. Dit komt doordat schakelcellen in je ogen extra gevoelig zijn voor blauwlicht en juist deze schakelcellen geven een direct signaal naar de hersenen en beïnvloeden daarmee de biologische klok. Een ooglapje en een paar gordijnen gaan het verschil in een goede nachtrust dus niet maken. Je schermpjes een paar uur voor het slapengaan verbannen daarentegen wel!